Celem jej przeprowadzenia była weryfikacja możliwości transformacji sektora ciepłowniczego w Polsce zgodnie z założeniami pakietu „Fit for 55”. Sektor ciepłowniczy w Polsce posiada wyjątkowe cechy i znaczenie w porównaniu do innych państw członkowskich Unii Europejskiej, co potwierdza konieczność przeanalizowania tych uwarunkowań i uwzględnienia ich w procedowanych w ramach pakietu Fit for 55 projektach aktów prawnych, zwłaszcza dyrektyw EED, RED III i EPBD. W raporcie przedstawiono wyniki symulacji przeprowadzonych w przygotowanym na jego potrzeby modelu ekonomicznym, opartym o odpowiednie założenia rynkowe, technologiczne oraz dane i prognozy makroekonomiczne na okres 2022 – 2050. Analiza została przeprowadzona dla charakterystycznych dla Polski rynków ciepła, sklasyfikowanych według mocy zamówionej (warianty: do 20 MW, 20 – 50 MW, 50 – 100 MW, 100 – 300 MW, 300- 500 MW, pow. 500 MW), gdzie dla każdego z rynków zaproponowano cztery warianty technologiczne, pozwalające na spełnienie definicji efektywnego systemu ciepłowniczego i chłodniczego, w brzmieniu zaproponowanym przez Komisję Europejską w projektowanym artykule 24 rewizji dyrektywy EED (łącznie 24 warianty technologiczne). Opracowany w ramach analiz model, dla każdego roku, w oparciu o koszty zmienne produkcji, wyznacza stos jednostek w danym systemie, wpisywany następnie w krzywą zapotrzebowania wynikającą z profilu ciepła dla danego rynku ciepłowniczego. Pozwala to na określenie najbardziej efektywnego kosztowo wariantu dla każdego rozpatrywanego rynku ciepła. Wykonane w modelu symulacje finalnie pozwoliły na uzyskanie kluczowej odpowiedzi o możliwość dostosowania do wymogów pakietu „Fit for 55” oraz kosztów transformacji sektora ciepłownictwa systemowego w Polsce.
Biorąc pod uwagę ilość rynków ciepła w Polsce w rozpatrywanych przedziałach mocowych, przeprowadzona analiza pokazała, że dostosowanie polskiego sektora ciepłownictwa systemowego do wymogów zaproponowanych w projekcie regulacji pakietu Fit for 55 będzie kosztowało:
- od 95 mld zł do 170 mld zł – nakłady inwestycyjne na infrastrukturę wytwórczą,
- od 76 mld zł do 100 mld zł – nakłady inwestycyjne na infrastrukturę przesyłową i dystrybucyjną,
- od 106 mld zł do 140 mld zł – nakłady inwestycyjne na modernizację instalacji odbiorczych.
Sumarycznie oznacza to co najmniej 277 mld zł do 410 mld zł nakładów inwestycyjnych do poniesienia w perspektywie do 2045 roku na transformację sektora ciepłownictwa systemowego, przy czym znaczna część nakładów inwestycyjnych jest konieczna do wydatkowania już do roku 2026 – nakłady inwestycyjne na poziomie od 145 do 250 mld zł. Kumulacja tak dużych inwestycji w tak krótkim czasie w obszarze całego kraju może generować problemy z fizyczną możliwością realizacji prac, jak i spowodować wzrost kosztów realizacji inwestycji. Dodatkowo, jeśli inwestycje w zakresie jednostek wytwórczych miałyby w tak dużym wymiarze zostać zrealizowane do 1 stycznia 2026 r., musiałyby one już w tym momencie być na zaawansowanym etapie procesu inwestycyjnego – należy przy tym wskazać, że nie ma wciąż pewności co do kierunku regulacji w tym zakresie, trudno więc podejmować decyzje inwestycyjne w tym zakresie na tak dużą skalę. Bardzo istotnym problemem może być również dostępność urządzeń, materiałów oraz firm wykonawczych na potrzeby realizacji tak wielu inwestycji w tak krótkim okresie czasu.
W analizie dodatkowo szczegółowo opisano szereg uwarunkowań związanych z wielkością i charakterystyką sektora ciepłownictwa systemowego, warunkami klimatycznymi w Polsce, uwarunkowaniami wynikającymi z lokalizacji systemów w miastach, związanymi z gęstością zabudowy oraz brakiem możliwości podziału na mniejsze systemy ciepłownicze czy lokalizacji indywidualnych instalacji OZE, a także dostępnością technologii dla zastosowania w średnich i dużych systemach ciepłowniczych umożliwiających spełnienie wymogów zawartych w proponowanym kształcie pakietu Fit for 55, które powodują, że proponowana trajektoria transformacji w odniesieniu do sektora ciepłownictwa systemowego nie jest możliwa do realizacji.
Jako PTEZ wyrażamy przekonanie, że wyniki przedstawione w analizie oraz zaprezentowane wnioski zostaną dostrzeżone przez przedstawicieli poszczególnych organów Unii Europejskiej i przyczynią się do uwzględnienia specyfiki sektora ciepłownictwa systemowego w państwach tj. Polska w procedowanych w ramach pakietu Fit for 55 aktach prawnych.
