Autorzy raportu wskazali, że głównym zadaniem sektora ciepłownictwa systemowego w Polsce jest niezmiennie troska o bezpieczeństwo dostaw ciepła i energii elektrycznej dla mieszkańców Polski. Jest to kluczowe uwarunkowanie, które powinno determinować wszelkie procesy inwestycyjne realizowane w branży energetycznej. W opinii ekspertów Polskiego Towarzystwa Elektrociepłowni Zawodowych nabrało ono szczególnego znaczenia w związku z globalnymi skutkami wojny w Ukrainie, a także z koniecznością prowadzenia inwestycji zmierzających do wypełnienia ambitnych celów unijnej polityki klimatyczno-energetycznej, prowadzących do osiągnięcia neutralności emisyjnej w roku 2050.
W raporcie, który przygotowali eksperci PTEZ, dokonano oceny wpływu kluczowych regulacji uzgodnionych w ramach pakietu Fit for 55 na transformację sektora ciepłownictwa systemowego w Polsce, wskazując na koszty tego procesu w skali całej branży, a także możliwe do zastosowania scenariusze i warianty technologiczne dla systemów ciepłowniczych różnej wielkości. Jest to pierwsza tego typu analiza dokonana w oparciu o niemal finalny kształt tych rozstrzygnięć, która stanowi istotny wkład w kontynuację dyskusji na temat transformacji energetycznej Polski.
Proces legislacyjny w Unii Europejskiej dotyczący pakietu Fit for 55 jest już na ostatniej prostej, ale kolejnym wyzwaniem dla skutecznej realizacji celów dekarbonizacyjnych będzie wdrożenie przepisów najważniejszych dyrektyw do prawa krajowego. Z tego powodu, w raporcie zawarto również proponowane kierunki implementacji wybranych regulacji do legislacji krajowej.
– Przez ostatnie dwa lata na forum unijnym trwały intensywne prace nad pakietem Fit for 55, w których dużą uwagę przywiązano do m.in. obszaru dekarbonizacji ciepłownictwa systemowego. Z perspektywy branży, każdy przepis warunkujący możliwość zastosowania danej technologii czy paliwa ma ogromny wpływ na całość procesów – podkreślił w trakcie prezentacji raportu Wojciech Dąbrowski, prezes Polskiego Towarzystwa Elektrociepłowni Zawodowych i PGE Polskiej Grupy Energetycznej. – Dlatego Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych było zaangażowane w konsultacje towarzyszące pracom nad pakietem Fit for 55. Dzięki staraniom administracji, polskich europosłów oraz całego sektora, w tym wytwórców zrzeszonych w PTEZ, finalnie uzgodniono rozwiązania legislacyjne, które zdecydowanie lepiej odzwierciedlają polską specyfikę ciepłownictwa systemowego w porównaniu do propozycji z lipca i grudnia 2021 roku. Analizy przeprowadzone przez PTEZ wykazały, że gdyby nie te działania, sumaryczne koszty transformacji infrastruktury wytwórczej byłyby wyższe o ok. 70 mld złotych, czyli blisko o 40%.
Jak wyliczyli eksperci PTEZ, sprostanie wymaganiom unijnego pakietu Fit for 55 będzie wymagało, w przypadku Polski, w zależności od scenariusza poniesienia nakładów na poziomie:
- od 94 mld zł do 178 mld zł – na infrastrukturę wytwórczą,
- od 76 mld zł do 100 mld zł – na infrastrukturę przesyłową i dystrybucyjną,
- od 106 mld zł do 140 mld zł – na modernizację instalacji odbiorczych,
- czyli łącznie – od 276 mld zł do 418 mld zł na dekarbonizację sektora ciepłownictwa systemowego.
– W ostatnich latach w sektorze ciepłownictwa systemowego w Polsce zapoczątkowane zostały intensywne procesy inwestycyjne. Wraz z dążeniem do zmniejszenia emisyjności wytwarzania ciepła, podejmowane są prace na rzecz budowy systemów hybrydowych, w których centralne jednostki wytwórcze będą uzupełniane przez odnawialne źródła wytwarzania ciepła. Zgodnie z celem polityki klimatyczno-energetycznej, w roku 2050 systemy ciepłownicze osiągną neutralność klimatyczną – zaznacza Prezes Wojciech Dąbrowski. – W raporcie przygotowanym przez PTEZ podjęto próbę określenia kosztów dekarbonizacji sektora ciepłownictwa systemowego w Polsce w oparciu o osiągnięte rozstrzygnięcia oraz wskazano kluczowe technologie, które umożliwią proces transformacji.
W raporcie dla każdego rynku ciepła zaproponowano po cztery warianty kombinacji technologicznych, które pozwalają na spełnienie przez dany system ciepłowniczy kryterium efektywnego systemu ciepłowniczego w kolejnych przedziałach czasowych, zgodnie z rozstrzygnięciami zawartymi w dyrektywie EED. Eksperci PTEZ wskazują, że aby możliwe było osiągnięcie celu neutralności klimatycznej, niezbędna będzie budowa nowych źródeł wytwórczych, wykorzystujących odnawialne źródła energii.
– Kluczowym aspektem procesu transformacji jest jej finansowanie. W tym zakresie, poza dostępnością środków na ten cel, niezbędne jest także zapewnienie mieszkańcom Polski cen ciepła i energii elektrycznej po akceptowalnej cenie – wskazuje Prezes Dąbrowski. – Aby tak się stało, konieczne jest zwiększenie maksymalnego poziomu pomocy publicznej, określonego w zmienionych w marcu 2023 r. na niekorzyść, przepisach unijnych, z poziomu 30-45% kosztów kwalifikowanych obecnie, do co najmniej 60%.
Zdaniem autorów analizy procedowane w ramach pakietu Fit for 55 regulacje, wynikające z celów polityki klimatyczno-energetycznej UE, będą miały wpływ na długoterminowe perspektywy rozwoju systemów ciepłowniczych.
– Rynek ciepła systemowego w Polsce jest największym w UE, co wynika w głównej mierze z uwarunkowań klimatycznych w korelacji z dużą gęstością zabudowy w miastach i wysokim wskaźnikiem urbanizacji. Jednym ze wskaźników określających rozmiar i potencjał sieci ciepłowniczych jest ilość ciepła sprzedawanego do tych klientów. Polska jest w tym zestawieniu niezaprzeczalnym liderem. Wolumen sprzedanego ciepła do odbiorców ciepła sieciowego w Polsce jest prawie pięciokrotnie wyższy od sprzedaży w Niemczech oraz dwukrotnie większy niż w Danii. To kraje, które charakteryzują się również bardzo rozbudowanymi systemami ciepłowniczymi – zaznaczyła Dorota Jeziorowska, dyrektor PTEZ.
Raport „Ocena wpływu rozstrzygnięć unijnego pakietu Fit for 55 na transformację sektora ciepłownictwa systemowego w Polsce” dostępny jest na stronie www.ptez.pl.
Więcej informacji o Kongresie znajduje się na stronie http://www.kongreskogeneracji.pl.
Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych od ponad 30 lat wspiera i integruje branżę wytwórców ciepła i energii elektrycznej. Organizacja działa na rzecz rozwoju elektrociepłownictwa w Polsce i tworzy przyjazne otoczenie dla funkcjonowania energetyki i ciepłownictwa w naszym kraju. PTEZ promuje efektywnościowe rozwiązania w energetyce, tworząc przestrzeń do współpracy i dyskusji na temat nowoczesnych rozwiązań w produkcji energii elektrycznej, ciepła i chłodu. Organizacja działa na rzecz ochrony środowiska i bezpieczeństwa energetycznego, wspierając rozwój kogeneracji. PTEZ towarzyszy polskim przedsiębiorstwom w procesie transformacji energetycznej.
